Denizlerin koca yürekli küçük yelkenlisi: Folkboat

  • -

Tasarımcı / Designer:     Tord Sunden (1942)

Toplam Boy / LOA:                       7,64 m. / 25 feet I inch
Su Hattı / LWL:                             6,00 m. / 19 feet 8 inches
En / Beam:                                       2,20 m. / 7 feet 2 inches
SU çekimi / Draft:                         1,20 m / 3 1 feet 11 inches
Ağırlık / Displacement:               1.960 Kg / 4,322 pounds
Yelken Alanı / Sail area:              24 m2 / 258 square feet
Safra / Ballast:                               Döküm Demir 1.040 Kg 
Direk / Spars:                    Ahşap / Aluminyum - Wood/aluminum

Torn Sunden’in Nordic Folboat’u bir yelken efsanesidir!

O, dünyanın savaş deneyimi ile kıvrandığı dehşet yılları olan 1939-1945 döneminin nadir miraslarından biridir. Sunden’in memleketi 2. Dünya savaşında tarafsızlığını ilan etmiş olan İsveç’tir. İsveçliler 1940’lı yılların başında, yeni bir İskandinav genel yelken teknesi sınıfı oluşturmak üzere uluslararası bir yarışma düzenlediler. Organizatörler, haftasonları ve tatillerde aile gezileri için de kullanılabilecek, ucuz, hızlı, denizci ve standart bir yarış teknesi arayışındaydı. Yarışmaya yaklaşık 60 tasarım katıldı ancak hiçbiri tam anlamıyla kabul edilmedi ve amatör yat tasarımcısı Torn Sunden organizasyon komitesi tarafından, ilk dört tasarımın en parlak yönlerini birleştirmek üzere seçildi.
Sonuç Almanların halk arabası anlamına gelen Volkswagen’ine eşdeğerdi. Halk teknesi olarak adlandırıldı, Folkboat
Sonuçta yarışmayı düzenleyenlerin başarısı hakkındaki en güzel kanıt, daha son planlar tamamlanmadan İsveç’in her yanından seksen sipariş alınması idi.
Orjinal konseptinde uzun, yüksekçe bir kıç tasarımı vardı. Fakat muhtemelen ciddi yapım maliyetleri getireceğinden dolayı bu tasarım sonradan budandı. Sonuç, çok daha denizci olan ayna kiç idi. Ayna, öylesine yakışıklı bir eğim ile yerleştirildi ki, hafif yüksekliği olan baş ile de daha iyi uyum sağladı. Dolayısıyla omurga salmanın son kısmı da bununla hizaya gelecek şekilde kırpıldı. Yapılan bu cömert kısaltma, salmanın ıslak alanını, verimini azaltmaksızın küçültmeyi de başardı. İlk eleştiriler, eğimli dümen palasının bazı durumlarda dümen tutmayı zorlaştıracağı yönünde idi, ancak tecrübeler yanıldıklarını ortaya koydu.
Folkboat karinası , hafifce sarkık bir sintineye sahip, yuvarlakça şekillidir. Bu kombinasyon, hafif bir hassasiyet verse de sunduğu deniz konforu ile bunu telafi eder. Aldığı sarsıntının ardından, Folkboat ciddi bir şekilde toparlar, öyle ki diğer sınıfları limanda tutacak kadar güçlü rüzgarlarda bile Folboat’lar yarışabilir. Güverte ve kamara çatısı rüzgar direncini azaltacak şekilde alçaktır ve altında bulunan herhangi bir canlıya konfor adına hiç taviz vermez. Başüstü güverte, üzerinde çalışmaya elverişli biçimde derli topludur. ( Üzerinde yalnızca bir hatch ve koçboynuzu bulunur)

‎1943’de İsveç tasarım ödülü kazanandı
Norveç’de nüfus 4,5 milyon iken, tekne sayısı 1,5 milyon oldu. Her üç teknenin bir folkeboat. Kuzey ülkeleri, Amerika, hatta Avustralya dahil en az. 600.000 ikizi var. Atlantiği en çok geçen tekne. Hiç bir tekne bu kadar çok üretilmedi.
İsveç Marieholms Bruk tersanesinde 1967’den üretimin kesildiği 1984’e kadar 3.400’den fazla International Folkboat üretildi, hatta bu süreçte 1975 yılında yıllık üretim rekoru yılda 552 tekne üretimi yapılarak kırıldı. Ardından talepte keskin bir düşüş yaşansada, sonraki 9 yıllık dönemde de yaklaşık 1.000 tekne daha satıldı.
İlk tekneler tabii ki ahşap idi. Gövdeler, her kaplama tahtasının bir sonrakinin üzerine binmesi yoluyla, yani bindirme kaplama metodu ile yapılmıştı. Bu yöntem teknenin hem çok sağlam, hem de hafif olmasını sağlıyordu. Ayrıca görünümü de, zarif çizgilerinin tekrarlanarak vurgulanmasını sağlayarak güzelleştiriyordu.

Fiberglass Nordic Folkboat üretimi de bir yandan süregeldi

Kerteminde şehrinde kurulu Danimarkalı tekne üreticisi Folkboat ahşap gövde tasarımının bindirme kaplama da dahil replikalarının cam takviyeli plastikten şu ana kadar toplam 900 adet üretmiştir.
Ahşap teknenin bindirme kaplama görünümü dahil, reprodüksiyonu olan ilk fiberglass Nordic Folkboat 1977’de lisanslandı. Figerglass Folkboat’lar ahşap olanlarla aynı koşullarda yarıştı ve katı one design kurallarına uymak adına ahşap direkler kullanmak durumunda kaldılar.

Contessa 26
One Design kurallarına tam uygun Nordic Folkboat’ların yanı sıra, Folkboat’un meşhur denizciliğini ve o güzel klasik görünümünü barındıran ancak daha geniş iç alan, daha geniş en, daha yüksek kabin tavanı, daha uzun su hattı sunan binlerce de Folkboat görünümlü tekne bulunmaktadır. (örneğin Contessa26)
IF Boat
1966’da Torn Sunden, klasik Nordic Folkboat’un geleneksel bindirme kaplamasından yoksun yeni bir versiyonunu sundu. Düz kaplamalı bu model, daha derin ve self bailing (suyu kendi tahliye eden) bir kokpit ve içeride daha fazla lüks içeriyordu. Bu versiyon International Folboat olarak tanınsa da, İsveçliler bu tanımlamanın yanıltıcı olduğunu göz önünde bulundurarak, onu IF Boat olarak adlandırdılar. Ancak International Folkboat terimi ABD’de güncel kaldı ve San Fransisco International Folkboat birliği yarış ve gezi aktivitelerinde bu ismi kullanmaya devam etti..

60 yıl sonrası
Bugün, Folkboat lansmanının 60 küsürüncü yılında, ahşap ve fiberglass’tan yapılmış binlerce Folkboat deniz üzerinde bulunmaktadır. Büyük çoğunluğu Avrupa’da olan Folkboat’lar ağırlıklı İsveç, ardından Danimarka Almanya, Finlandiya ve İngiltere’de dir. San Fransisco Folkboat Birliği tarafından yönlendirilen yaklaşık 120 teknelik bir filo da, Folkboat’un mükemmel sert hava performansının çok takdir edildiği bir yer olan San Fransisco’da bulunmaktadır.

Türkiye'de sadece yedi adet...



Bildiğimiz ve izleyebildiğimiz kadarıyla 2009 yılına gelindiğinde; Türkiye’de halen yaşayan 6 adet ahşap Folkboat bulunmakta idi. Bunlar İstanbul Arduman tersanesi yapımı olup, o dönem 3 tanesi İstanbul’da(Uçarı-Badem-Heves) 2 si Bodrum’da ve 1 tanesi de Mersin Erdemli’de karada idi.
HEVES


MyLife 2011
Karada bulunan ve bakımsız durumdaki onarılması zor Emoş adlı folkboat; iki doktor arkadaş için yenisini üretelim fikrinin hayata geçmesini sağladı. Planlarını Danimarka’dan getirtdiler ve yapımına iki yıl içinde başlandı.
Sonuçta da MyLife ortaya çıktı.

MyLife en yenisi..

MyLife; bu durumda çok uzun aradan sonra Türkiye’de üretilmiş 7.ahşap folkboat. OneYYat tesislerinde Adana’da üretildi. Bu tesis; özellikle amatör kişiler kendi teknelerini isterler ise burayı kullanarak yapabilsinler amacı ile kurulmuş ve her tür desteği sağlıyor.
Her boy ve tasarımda ahşap tekne üretimi yapılıyor.
MyLife; 2011 eylül de İstanbul’da suya indirildi. Alıcılarını bekliyor. İletişim tel.05053298777

Folkboat, Türkiye için küçük yelkenli tekneler düşünüldüğünde ölçüleri ve imkanları açısından; ailece, çocuklar ile birlikte yelken yapabilme, güvenli seyahat imkanı vermesi sayesinde önemli bir açığı doldurabilecek bir tekne modeli olarak görülebilir.

.

Yazar

Çiğdem Tepecik

Yazara ilişkin bilgilere, "Biz Kimiz" kısmından ulaşabilirsiniz..